Αθλητισμός και παιδί: Μια πρόκληση για όλη την οικογένεια!!!

Η κ. Χαρά-Ιφιγένεια Τόμπρα είναι μέλος του τμήματος βόλεϊ του

Γ.Σ. Χαλανδρίου και συμμετέχει στην ακαδημία ενηλίκων. Με μεγάλη

χαρά δέχτηκε να μοιραστεί στην ιστοσελίδα του τμήματος, την 

επαγγελματική της γνώση ως ψυχολόγου και να αρθογραφεί σε 

χρονικά διαστήματα για σχετικά θέματα. Το παρακάτω άρθρο

αποτελεί ένα πρώτο δείγμα αυτής της συνεργασίας.

Αθλητισμός και παιδί: Μια πρόκληση για όλη την οικογένεια

Σκληρά «εργαζόμενα»… παιδιά!

Τα παιδιά του σήμερα μοιάζουν περισσότερο με μικρούς ενήλικους… Όσο μεγαλώνουν, το καθημερινό τους πρόγραμμα γίνεται όλο και πιο απαιτητικό, αφού, εκτός από το σχολείο, αυτό περιλαμβάνει κι ένα πλήθος άλλων δραστηριοτήτων- ξένες γλώσσες, αθλήματα, μουσική, χορό.

Χτίζοντας έναν υγιή οργανισμό…

Ο αθλητισμός είναι μια τέτοια δραστηριότητα, με ανεκτίμητα οφέλη για την αντίληψη και τη σωματική ανάπτυξη του παιδιού καθώς το βοηθά να αναπτύξει τις δεξιότητες κίνησης και συντονισμού, να «χτίσει» μια καλή φυσική κατάσταση κι ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ συμβάλλει, επίσης, στην πρόληψη της παχυσαρκίας και άλλων προβλημάτων υγείας.

Βλέποντας τον κόσμο με… άλλο μάτι!

Επιπλέον, ο αθλητισμός μπορεί να έχει πολύ θετική επίδραση στην ψυχοκοινωνική και συναισθηματική υγεία του παιδιού και στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Μέσα από τον αθλητισμό μαθαίνει πρώτα από όλα ότι τίποτα δεν κατακτάται χωρίς σκληρή προσπάθεια, αφοσίωση και πειθαρχία, ότι μπορεί να ονειρεύεται και να παλεύει για να ξεπερνά και τα πιο δύσκολα εμπόδια. Όντας μέλος μιας ομάδας, συνειδητοποιεί πως για να καταφέρει κάτι και να πετύχει έναν στόχο χρειάζεται να μάθει να συνεργάζεται, να εκτιμά και να σέβεται τους άλλους, να επικοινωνεί, να εμπιστεύεται, να μοιράζεται, και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα, αξίες που αν τις εσωτερικεύσει θα το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή και θα το βοηθούν να δημιουργεί καλές, ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις. Μαθαίνει πως αυτό που έχει τη μεγαλύτερη αξία είναι η προσπάθεια, ο έντιμος και καλός αγώνας και όχι το αποτέλεσμα αυτό καθεαυτό.

Μια ευκαιρία για παιχνίδι και διασκέδαση!

Πέρα από όλα αυτά, όμως, το παιδί μέσα από τον αθλητισμό, εκτονώνεται, διασκεδάζει, χαίρεται, κάνει φίλους, περνάει καλά, απολαμβάνει… παίζει! Κι αυτό, σε μια εποχή που το παιχνίδι αντί να είναι η βασική του δραστηριότητα, έχει μετατεθεί στο κομμάτι εκείνο που ονομάζουμε «ελεύθερο χρόνο». Πόσο αταίριαστη ακούγεται αυτή η έννοια όταν τη χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για τα παιδιά… Το στοιχείο της ευχαρίστησης που εμπεριέχει ο αθλητισμός, δεν είναι ήσσονος σημασίας, κι ας εκτοπίζεται συχνά από τον ανταγωνισμό και τη δίψα για νίκη.

Αθλητισμός: μια όχι και τόσο… ατομική υπόθεση...

Η ενασχόληση με τον αθλητισμό, ωστόσο, δεν είναι μόνο ατομική υπόθεση, αλλά, εμπλέκει με διάφορους τρόπους ολόκληρη την οικογένεια. Αντιλαμβανόμενοι οι γονείς τα ποικίλα οφέλη που μπορεί να έχει ο αθλητισμός για τα παιδιά τους, συχνά τα παρακινούν οι ίδιοι να ασχοληθούν με κάποιο άθλημα. Σε όλη την πορεία των μικρών αθλητών οι γονείς τους παίζουν έναν πολύπλευρο ρόλο.

Πρώτα απ’ όλα, είναι υπεύθυνοι για μια σειρά από πρακτικής φύσης ζητήματα, όπως την οικονομική στήριξη, την αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού, τη μεταφορά των παιδιών τους στις προπονήσεις και τους αγώνες ή πιο ειδικά θέματα όπως τη διατροφή τους. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, το οποίο τους δημιουργεί επιπρόσθετες πιέσεις, κόπωση και στρες, αφού έρχεται να προστεθεί στις ήδη πολυάριθμες υποχρεώσεις τους. Ίσως, όμως, το πιο ουσιαστικό κομμάτι του ρόλου τους είναι αυτό της ψυχολογικής υποστήριξης που καλούνται να προσφέρουν στα παιδιά τους.

Ο ρόλος των γονέων

Οι γονείς είναι οι πιο σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή του παιδιού. Είναι αυτοί που θα του μεταφέρουν πολύτιμες γνώσεις, που θα του δείξουν τον κόσμο, που θα το προφυλάξουν, που θα το κάνουν να νιώσει αγάπη και ασφάλεια, που θα λειτουργήσουν ως πρότυπα, και θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Η στάση και η συμπεριφορά, λοιπόν, που οι ίδιοι υιοθετούν σε ό, τι αφορά στον αθλητισμό επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και αυτή των παιδιών τους.

Εάν ένας γονιός θεωρεί ότι η ενασχόληση με κάποιο άθλημα είναι μια καλή λύση για να «απασχολείται» το παιδί κάποιες ώρες και να αποδεσμεύεται ο ίδιος, πιθανόν να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο ρόλο του, το ίδιο και το παιδί του.

Εάν επίσης, ο ίδιος, για προσωπικούς του λόγους, έχει πολύ υψηλές προσδοκίες για την αθλητική πορεία και εξέλιξη του παιδιού του, υπάρχει περίπτωση, άθελά του και χωρίς ο ίδιος να μπορεί πάντα να το συνειδητοποιήσει, να του ασκήσει έντονη πίεση και να του προκαλέσει άγχος.

Γενικά, οι γονείς εκφράζουν μεγάλη αγωνία για το πώς θα καταφέρουν να είναι κοντά με τα παιδιά τους. Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές για το πώς να ερχόμαστε κοντά με τα παιδιά μας. Το μοναδικό, ίσως, το πιο σημαντικό και το πιο δύσκολο, ταυτόχρονα, πράγμα που μπορεί να κάνει ένας γονιός για να έχει μια καλή σχέση με το παιδί του είναι να το ακούει. Ακούστε κι εσείς το παιδί σας. Του αρέσει ο αθλητισμός; Πώς αισθάνεται; Είναι ευχαριστημένο; Έχει φόβους; Ανασφάλειες; Έχει αγωνία για κάτι;

Οι «κεραίες» των παιδιών είναι πολύ ευαίσθητες στο να αντιλαμβάνονται τι σκέφτονται, τι αισθάνονται και τι προσδοκούν οι γονείς τους από αυτά. Πολύ συχνά, ωστόσο, παρότι οι σκέψεις, οι απόψεις και οι επιθυμίες τους διαφοροποιούνται εντελώς, αναγκάζονται να προσαρμόζονται και να ακολουθούν αυτό που τους υποδεικνύεται ως «το καλό τους». Αυτό αποβαίνει εις βάρος τους μακροπρόθεσμα.

Για να εξελιχθούν τα παιδιά σε ευτυχισμένους ενήλικες, είναι απαραίτητο να σεβόμαστε την προσωπικότητά τους, τις ιδέες και τα θέλω τους, τη διαφορετικότητά τους, να ενθαρρύνουμε και να ενισχύουμε όσο μπορούμε την πρωτοβουλία και την αυτονομία τους. Παρόλο που δεν είναι εύκολο για έναν γονέα να διαχωρίσει τον εαυτό του από το παιδί του, είναι ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό ένας αυτάρκης, αυτόνομος και ευτυχισμένος ενήλικος. Επομένως, και στον αθλητισμό, είναι καλό οι γονείς να τηρούν αυτή τη στάση και να στέκονται δίπλα στα παιδιά τους και όχι «από πάνω τους». Πρόκειται για μια δική τους δραστηριότητα, για την οποία έχουν τα ίδια την ευθύνη.

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους… γονείς!

• Δείξτε ενδιαφέρον για την αθλητική δραστηριότητα του παιδιού, τους στόχους του, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς, τους φόβους του, αλλά και τις χαρές και τις επιτυχίες του.
• Προσπαθήστε να κρατήσετε μια διακριτική στάση ώστε να υπάρχει ισορροπία. Αποφεύγετε να υπερ-εμπλέκεστε στη ζωή του παιδιού, αλά δώστε του χώρο, χρόνο και ελευθερία να κάνει τις δικές του επιλογές και να λαμβάνει το ίδιο κάποιες αποφάσεις.
• Διαμορφώστε ένα ασφαλές, υποστηρικτικό και ενθαρρυντικό περιβάλλον, όπου χώρος υπάρχει τόσο για τις επιτυχίες όσο και για τις αποτυχίες.
• Τονίστε την αξία του καλού αγώνα και μη στέκεστε μόνο στο αποτέλεσμα. Επιβραβεύστε το παιδί για την προσπάθειά του, ανεξαρτήτως της έκβασής της.
• Μάθετε στο παιδί σας να σέβεται τους αντιπάλους του και να διαχειρίζεται με ήθος και ψυχραιμία τόσο τη νίκη όσο και την ήττα.
• Αποφεύγετε να παρεμβαίνετε στη δουλειά του προπονητή, ακόμα κι αν έχετε γνώσεις και εμπειρία στον αθλητισμό. Μείνετε στο σπουδαίο ρόλο του γονιού και κάντε ό, τι καλύτερο μπορείτε για το παιδί σας.
• Υποστηρίξτε το παιδί σας. Μιλήστε του, μα πάνω από όλα ακούστε τι έχει να σας πει χωρίς να το επικρίνετε. Η αποδοχή του παιδιού και η κατανόηση θα σας βοηθήσουν να χτίσετε μια σχέση εγγύτητας και εμπιστοσύνης μαζί του, και να το κάνετε να νιώθει ασφάλεια ώστε να μοιράζεται μαζί σας ότι το απασχολεί.
• Τονίστε τη χαρά και την απόλαυση που προσφέρει ο αθλητισμός! Εξάλλου, αυτά τα συναισθήματα, ειδικά τη χρονική περίοδο που διανύουμε, είναι πολύτιμα!

Χαρά-Ιφιγένεια Τόμπρα, Ψυχολόγος, ΜΑ, Ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, www.charatompra.gr